Regelmatig bespreken we de kengetallen (KPI’s) die ons ‘vertellen’ hoe het gaat met het verzuim. Maar hoe weet je of je de uitkomsten goed interpreteert en zeggen die KPI’s wel het hele verhaal? En hoe voorkom je dat je als een soort waarzegger je eigen interpretatie verzint? Plato biedt je een helpende hand om eens goed te kijken naar de manier waarop je de verzuimwereld bekijkt en de cijfers interpreteert.
De verzuimgrot
Plato vraagt jou om je eens voor te stellen dat je je samen met een aantal anderen in een grote grot bevindt. Deze grot is met de buitenwereld verbonden door een lange gang waardoor er geen daglicht in de grot valt. Jullie zitten naast elkaar met je rug naar de gang en jullie kijken naar de achterwand van de grot. Jullie zijn zo vastgeketend, dat je je hoofd niet kunt bewegen en noch elkaar, noch jezelf kunt zien. Daardoor kun je alleen de grotwand vóór je waarnemen. Zo hebben jullie je hele leven al gezeten, jullie kennen niets anders, dit is je werkelijkheid. Hoog achter jullie in de grot brandt een vuur en daar tussenin loopt een pad met een halfhoge schutting. Over het pad achter die schutting lopen mensen en dieren heen en weer. Hun schaduwen vallen door het vuur op de grotwand voor je waar jullie tegenaan kijken, die ook de stemmen weerkaatst van de mensen die daar achter je lopen. Plato betoogt nu dat het enige dat jullie in je leven waarnemen de schaduwen en de echo's betreffen. Je bent gaan denken dat deze de realiteit vormen, en dat je daarover kunt spreken en dat je er kennis over kunt opdoen. Na vele jaren word jij gerespecteerd als iemand die inmiddels zeer ervaren is in het begrijpen van de schaduwen, hun bewegingen, de verbanden en de bijbehorende geluiden. Op een dag bevrijdt Plato je van de ketenen, je draait je om en je merkt dat je wordt verblind door het vuur. Langzaam aan raken je ogen gewend aan het licht en je ziet voor het eerst al die mensen en dieren en je begint te begrijpen hoe de schaduwen en geluiden ontstaan. Overvallen door dit nieuwe inzicht wil je weer terugkeren naar je oude plek en de wand met schaduwen, terug naar de realiteit die jezo goed begreep. Maar Plato nodigt je uit om uit de grot te lopen naar het felle zonlicht waar je ogen ook weer lang aan moeten wennen. Daar kun je zien en begrijpen waar de mensen vandaan komen,waarom ze door de grot gaan en waar ze naar op weg zijn. Als je eenmaal bekend bent met deze andere werkelijkheid mag je terugkeren in de grot, word je weer geketend en moeten je ogen zich weer aanpassen aan de duisternis. Jouw enthousiaste verhalen over al je nieuwe ervaringen en inzichten zouden onbegrijpelijk zijn voor de andere gevangenen, omdat hun taal alleen verwijst naar schaduwen en echo's. Jouw deskundigheid om de schaduwen te verklaren zal ook geleden hebben onder je nieuwe ervaringen, en op de andere gevangenen zou je nu minder slim overkomen. Plato waarschuwt dat ze jou zelfs als een gevaar zien en mogelijk dreigen je te doden.
Jouw tocht uit de waargenomen (schijn)werkelijkheid in de grot naar een buitengewone werkelijkheid, symboliseert het ontwikkelingsproces dat je moet volgen, wil je aan het hoofd kunnen staan van Plato's ideale staat. Tot zover Plato, laten we dit eens vertalen naar onze wereld van verzuim.
De verzuimmuur
Op de muur in onze verzuimgrot zien we de meldingsfrequentie (MF), gemiddelde verzuimduur (GvD) en het verzuimpercentage (VP); die geven een beeld oftewel een schaduw van de werkelijkheid van het verzuimwerk. Deze kengetallen zijn er al sinds het ontstaan van de Verzorgingsstaat in het midden van de vorige eeuw. Daar bestond een werkelijkheid met zieke werknemers en bedrijfsverenigingen zoals het GAK, BVG of Detam met hun controleurs en verzekeringsartsen. Zij voerden de wettelijke taken uit voor o.a. de Ziektewet, AAW, WAO, Wajong en konden met deze kengetallen verantwoording afleggen aan de Sociale VerzekeringsRaad met betrekking tot de hoeveelheid werk en het aantal mensen en middelen die men daarvoor nodig had. In deze periode van ‘de Verzorgingsstaat’ gold het motto ‘ik heb toch recht op een uitkering’, en daar werd de uitvoering op afgerekend.
De activeringsgrot
Vanaf 1993 is veel veranderd en is een nieuwe werkelijkheid ontstaan. De werkgever kreeg veel financiële verantwoordelijkheid zoals bijvoorbeeld de loondoorbetalingsverplichting bij ziekte, loonsancties en de gedifferentieerde premie voor de Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA). Daarnaast werd hij ook verantwoordelijk voor de verzuimbegeleiding, re-integratie en preventie en moest zich laten ondersteunen door de arbodienst. Deze nieuwe werkelijkheid wordt aangeduid met ‘de Activerende Participatiemaatschappij’ waarbij het motto werd: ‘de vervuiler betaalt’ en ‘kijken wat je zieke werknemer wél kan’. Maar op de muur in de grot zien we tegenwoordig nog steeds de bekende schaduwen MF, GVD en VP. Wat ga je in de grot zien als je je vrijmaakt van je verzuimketenen en naar het licht van de nieuwe activerende werkelijkheid gaat?
Activeringswerkelijkheid
Als je eenmaal gewend bent aan het activeringsvuur dan zie je in de nieuwe werkelijkheid een stoet met gedeeltelijk arbeidsgeschikte werknemers mét mogelijkheden. En je ziet ook of en hoe de werkgever deze mogelijkheden weet te benutten en zicht heeft op de opbrengsten van het passende werk dat deze werknemers kunnen uitvoeren. Er komen werknemers langs die hard aan het werk zijn met interventies in hun re-integratietraject. Dit alles wordt niet zichtbaar op de muur omdat de schutting een deel aan het zicht onttrekt.
Tegelijkertijd hoor je het geklaag over de wachttijden, te hoge caseload en zie je de stapels werkachterstanden met probleemanalyses, deskundigenoordelen. In een verborgen hoekje vind je tenslotte de kosten van loondoorbetaling en WIA-premie en een zure loonsanctie, de kosten voor de bedrijfsarts en interventies, ontvangen ZW-uitkeringen vanwege de no-risk polis en de ontdekte foutieve berekeningen van het UWV. Deze belangrijke onderdelen van de nieuwe werkelijkheid komen ad hoc in beeld waardoor er ook niet op gestuurd wordt.
Het inzetbaarheidspad
Neem je ook nog een kijkje buiten de grot dan zie je ineens dat de werknemers met hun trektocht over de duurzame inzetbaarheidsberg bezig zijn en dat sommigen van hen door de grot lopen. Het pad door de grot blijkt bedoeld te zijn voor werknemers met (tijdelijk) verminderde inzetbaarheid door ziekte. In de activeringsgrot waarin we met z’n allen al ruim twee decennia zitten blijkt eeninzetbaarheidspad te lopen!
Aan de slag met een reisgids
Maak je voor je organisatie of je klant deze nieuwe werkelijkheid wel zichtbaar in nieuwe kengetallen op de muur of in nieuwe echo’s? De meeste informatiesystemen ondersteunen je daar niet bij want zij hebben met hun schuttingen verzuimd om de nieuwe werkelijkheid óók in beeld te brengen. Ze maken het je minder makkelijk om je een beeld te vormen hoe het er in de nieuwe werkelijkheid van activering, preventie en inzetbaarheid aan toe gaat. Des te meer reden om er zelf mee aan de slag te gaan. De huidige database bevat bijvoorbeeld veel meer gegevens over verzuim en activering dan je nu zichtbaar maakt, daar kun je alvast mee beginnen. En met de ondersteuning van een goede reisgids kun je de grot verder verkennen en al snel de activering in beeld krijgen. Je kunt samen een kijkje buiten de grot nemen en dan stap voor stap ‘inzetbaarheid’ in beeld en geluid weergeven.
Evident is jouw ervaren reisgids die menig grot heeft verkend en er een reisgids over heeft geschreven ‘Ken je getallen, de wereld van verzuim, activering en inzetbaarheid’.
Evident bv
Herman Evers
Herman.Evers@Evident-bv.nl
www.evident-bv.nl